پکیج کامل فیلم آموزشی زیست دهم – پایه

مدرس: نیما عبدالهی

تهیه شده در مجموعه آموزشی لب کلام

خلاصه ای از مطالب این پکیج

در ادامه تعدادی از مطالب ارائه شده در این پکیج آموزشی به صورت خلاصه آورده شده است:

بافت شناسی

بافت‌شناسی، علمی است که به مطالعه و تحلیل ساختار و عملکرد بافت‌های زنده در ارتباط با سلول‌ها و متریال می‌پردازد. این علم به درک چگونگی سازمان و کارکرد اجزای مختلف سازمان‌های زنده، از سطح سلولی تا سطح سازمان، می‌پردازد. به طور کلی، بافت‌شناسی به تجزیه و تحلیل ساختمان دقیق و وظیفه‌های اجزای سازمان‌های زنده می‌پردازد.

سه نوع اصلی بافت:

1. بافت اپیتلیال (Epithelial Tissue):

   • این نوع بافت عمدتاً از سلول‌ها تشکیل شده است و به عنوان پوسته‌ها، غشاء‌ها و سطوح خارجی و داخلی بدن عمل می‌کند.
   • وظایف این بافت شامل حفاظت، جذب مواد، تبادل گازها و افزایش سطح جذب برای عملیات هضم می‌شود.

2. بافت عضلانی (Muscular Tissue):

   • این نوع بافت از سلول‌های قابل انقباض تشکیل شده است و در حرکت و انجام کارهای حرکتی بدن نقش دارد.
   • بافت عضلانی به سه نوع تقسیم می‌شود: بافت عضلانی صاف (smooth), بافت عضلانی ناپیوندی (skeletal) و بافت عضلانی قلبی (cardiac).

3. بافت اتصالی (Connective Tissue):

   • این نوع بافت شامل یک ماتریکس خارجی و سلول‌های تخصصی از جمله سلول‌های بافتی، فیبروبلاست‌ها و سلول‌های غضروفی است.
   • وظایف این بافت شامل حمایت، تغذیه، حرکت و اتصال اجزای مختلف بدن به یکدیگر می‌شود.

این سه نوع بافت به طور کلی اساسی‌ترین دسته‌های بافت‌ها هستند. هر یک از این دسته‌ها دارای زیرشاخه‌ها و انواع مختلفی هستند که در تشکیل و ساخت بدن انسان و دیگر ارگانیسم‌ها نقش دارند.

مکانیسم تبادل گاز در آبشش پیشرفته

آبشش یا گیاهان با استفاده از ساختارهای خود مثل اسکلرانشیم (اندام سخت گیاهان) و استوماتا (ساختارهای کوچک در سطح برگ‌ها) توانایی تبادل گاز را دارند. فرآیند تبادل گاز در آبشش به طور کلی به صورت زیر است:

1. ورود CO₂:

   • گیاهان از طریق استوماتا (سوراخ‌های کوچک در سطح برگ‌ها) CO₂ از هوا را جذب می‌کنند. استوماتا باز و بسته می‌شوند و این فرآیند توسط سلول‌های گارد در اطراف استوماتا کنترل می‌شود.

2. انجام فتوسنتز:

   • CO₂ و H₂O با استفاده از نور خورشید در برگ‌ها ترکیب شده و گلوکز و اکسیژن تولید می‌شوند. این فرآیند در کلروپلاست‌ها در داخل سلول‌های گیاهی انجام می‌شود.

3. تولید اکسیژن:

   • اکسیژن تولید شده در فرآیند فتوسنتز از طریق استوماتا به هوا دفع می‌شود.

4. خروج بخار آب (تنفس آبششی):

   • آب به صورت بخار از سلول‌های گیاهی به هوا دفع می‌شود. این فرآیند با نام تنفس آبششی شناخته می‌شود.

5. تعادل آبی:

   • گیاهان نیاز به انجام تعادل آبی دارند تا از کمبود آب درون گیاه جلوگیری شود. این تعادل با کنترل باز و بسته شدن استوماتا و تنظیم فعالیت آنها توسط سلول‌های گارد انجام می‌شود.

استوماتا به‌عنوان نقاط ورود و خروج گازها و آب در گیاهان بازی مهمی دارند. این ساختارها به گیاهان این امکان را می‌دهند که بازده تبادل گازها را بهینه‌سازی کنند و در عین حال از ازدیاد تبخیر آب جلوگیری کنند. این مکانیسم‌ها در ایجاد تعادل بین تبادل گاز و محافظت از کمبود آب در گیاهان نقش بسیار مهمی دارند.

گردش خون عمومی و ششی

گردش خون عمومی به مجموعه فرآیندها و حرکات خون در سیستم عروقی (وعاءهای خونی) در کل بدن اطلاق می‌شود. این فرآیند در دو مرحله اصلی اتفاق می‌افتد: گردش خون بزرگ و گردش خون کوچک.

گردش خون بزرگ:

1. قلب:

   • خون از طریق دو راهبرد اصلی (اورد و سیاهرگ) به دو بخش اصلی قلب وارد می‌شود: دهنه اوردی (vena cava) با خون کم اکسیژن و سیاهرگ راست (right atrium) و دهنه پالمونر (pulmonary artery) با خون کم اکسیژن و پر از دی‌اکسید کربن.

2. پمپاژ خون به ریه‌ها:

   • از دهنه راست، خون به لوله‌های خونی (ریه‌ها) هدایت می‌شود تا اکسیژن گرفته و دی‌اکسید کربن تخلیه شود.

3. بازگشت به قلب:

   • خون اکسیژن دار از ریه‌ها به دهنه چپ (left atrium) و از آنجا به دهنه چپ قلب وارد می‌شود.

4. پمپاژ خون به بدن:

   • دهنه چپ قلب خون را به لوله خونی اصلی بدن (آورتا) فشار می‌دهد تا به سایر اندام‌ها منتقل شود.

گردش خون کوچک:

1. تغذیه اندام‌ها:

   • خون از طریق سیستم عروقی (شامل شریان‌ها و وریدها) به اندام‌ها هدایت می‌شود و از طریق عروق کوچک (آرتریولها و ونولها) به سلول‌ها ارسال می‌شود.

2. تبادل مواد:

   • در سطح بافت‌ها، مواد مغذی و اکسیژن از خون به سلول‌ها منتقل و مواد زاید و دی‌اکسید کربن از سلول‌ها به خون بازمی‌گردد.

3. تجمیع خون:

   • خون از طریق ونولها به قلب بازمی‌گردد و سپس به دهنه راست وارد می‌شود تا چرخه جدید آغاز شود.

این گردش خون در کل بدن، انرژی، مواد غذایی و اکسیژن را به سلول‌ها تحویل داده و مواد زاید و دی‌اکسید کربن را از سلول‌ها جمع‌آوری می‌کند. این فرآیند از اهمیت بسزایی برای حفظ عملکرد سلول‌ها و انجام وظایف مختلف بدن است.

ماهیت فشار خون

فشار خون نتیجهٔ نیرویی است که خون بر دیواره‌های عروق در حین گردش دارد. این فشار با دو عنصر اصلی تعریف می‌شود: فشار خون انقباضی (Systolic Blood Pressure) و فشار خون انبساطی (Diastolic Blood Pressure).

1. فشار خون انقباضی (Systolic Blood Pressure):

   • این فشار نشان‌دهنده حداکثر فشاری است که خون در عروق به دیواره آنها وارد می‌کند هنگامی که قلب انقباض می‌کند (وقتی خوانده می‌شود). این فشار به واحد میلیمتر جیوه (mmHg) اندازه‌گیری می‌شود.

2. فشار خون انبساطی (Diastolic Blood Pressure):

   • این فشار نشان‌دهنده حداقل فشاری است که خون در عروق به دیواره آنها وارد می‌شود هنگامی که قلب انبساط می‌کند (وقتی استراحت می‌کنید). همچون فشار خون انقباضی، این فشار نیز به واحد میلیمتر جیوه (mmHg) اندازه‌گیری می‌شود.

فشار خون به عنوان یکی از شاخص‌های مهم بهداشتی مورد توجه قرار دارد. معمولاً فشار خون نرمال در حدود 120/80 mmHg است. افزایش فشار خون ممکن است علائم مختلفی اعم از مشکلات قلبی، عروقی و کلیوی ایجاد کند و برای افراد مختلف ممکن است مقادیر نرمال متفاوتی داشته باشد.

در ارقام فشار خون، عدد اول نشان‌دهندهٔ فشار خون انقباضی و عدد دوم نشان‌دهندهٔ فشار خون انبساطی است. به‌طور کلی فشار خون نشان‌دهندهٔ وضعیت عملکرد قلب و عروق است و میزان فشاری که خون بر دیواره‌های رگ ها وارد می کند.

کشت هیدروفونیک

کشت هیدروفونیک یک روش کشت گیاهان است که در آن ریشه‌های گیاهان به صورت غیرمستقیم در تماس با آب حاوی محلول مغذی قرار دارند. این روش کشت بدون استفاده از خاک است و به جای آن از محیط حاوی مخلوطی از آب و محلول مغذی استفاده می‌شود. این روش به وسیلهٔ محلول مغذی، اکسیژن و سایر عناصر ضروری مورد نیاز گیاهان به ریشه‌ها ارائه می‌شود.

مزایا:

1. مصرف آب کمتر:

   • در کشت هیدروفونیک، مقدار آب کمتری نسبت به کشاورزی سنتی مورد نیاز است، زیرا آب به صورت مداوم در محیط حاوی محلول مغذی گردش می‌کند و قابلیت بازیافت آب وجود دارد.

2. افزایش سرعت رشد گیاهان:

   • در محیط هیدروفونیک، گیاهان به طور مستقیم به مواد مغذی دسترسی دارند، که باعث افزایش سرعت رشد و عملکرد آنها می‌شود.

3. کنترل دقیق محلول مغذی:

   • در این روش، مقدار و نسبت محلول مغذی کنترل شده و به دقت مشخص می‌شود، که این امکان را فراهم می‌کند تا نیازهای گیاهان به عناصر مغذی بهینه‌تر مدیریت شود.

4. کاهش خطر بیماری‌ها:

   • با عدم استفاده از خاک، خطر انتقال بیماری‌ها کاهش می‌یابد و همچنین امکان کنترل آسانتر شرایط محیطی میسر می‌شود.

مراحل کشت هیدروفونیک:

1. انتخاب سیستم:

   • سیستم‌های مختلف هیدروفونیک شامل NFT (فیلم نازک), DWC (عمیق‌آبی), تراکت (کانال‌های خاک‌زی), و سیستم‌های عمودی متداول هستند.

2. نصب سیستم:

   • نصب و راه‌اندازی سیستم شامل ایجاد سازه‌ها و نصب تجهیزات نظیر لوله‌ها، مخازن، پمپ‌ها و سایر تجهیزات می‌شود.

3. آموزش محلول مغذی:

   • تهیه و مخلوط کردن محلول مغذی با ترکیب صحیح عناصر مغذی مورد نیاز گیاهان.

4. کاشت گیاهان:

   • کاشت نهال‌ها یا بذرها در سیستم هیدروفونیک.

5. مراقبت و نگهداری:

   • مراقبت و نظارت دقیق بر شرایط محیطی، نور، دما، و محلول مغذی.

کشت هیدروفونیک به عنوان یک روش نوین کشاورزی در صنعت کشت و صنعت گلخانه‌داری مورد استفاده قرار گرفته و برخی گیاهان مانند گلخانه‌ها، سبزیجات، و گل‌ها به وسیله این روش پرورش داده می‌شوند.

بررسی گیاهان گوشتخوار و گیاهان انگ

گیاهان گوشتخوار (گیاهان گوشت‌خور) و گیاهان انگل دو دسته متفاوت از گیاهان هستند که در ارتباط با نوع تغذیه‌شان قرار می‌گیرند.